KÜTÜK SİSTEMLERİ

KÜTÜK SİSTEMLERİ

Kütük soyut bir kavramdır. Diske Lojik-0,1 ‘ler şeklinde yerleşir. Kullanımı
kolaylaştırmak için kütük görünümleri kullanılır.
Kütük kullanımının amacı :
1. Program ve veriler üzerinde işlemleri kolaylaştırmak.
2. Büyük hacimde verilerin ana belleğe sığmaması durumunda kütüler kullanılır.

Dizinler bir ağaç yapısı oluşturur. Dizinlerde kütüğün bir türüdür. Tüm bilgisayar
okumaları için bilginin kaydedilmesi ve okunması gerekiyor. Ama bu bilgilerin tümüyle ana
bellekte tutulması ve saklanması çoğu zaman üç sebepten gerçekleştirilemez.

1. Bellek alanının yetersizliği
2. Görev kesildikten veya işini tamamladıktan sonra onunla ilgili bilgilerin de ana
bellekten silinmesi kaybı.
3. Birden fazla görevin aynı zamanda aynı verilere erişiminin sağlanabilmesidir.
Bu üç problemi çözmek için bilgiler disk ortamına kaydediliyor. Buna ikinci bellek
denir. Diske kaydedilmiş bu tür bilgi birimlerine kütük denir. Kütükteki bilgiler kalıcıdır ve
görevin oluşturulması veya kesilmesine bağlı değildir. Kütükler İşletim Sistemi tarafından
yönetilir. Onların yapılandırılması, adlandırılması, kullanımı, çalıştırılması İşletim Sisteminin
başarımının başlıca konularıdır. İşletim Sisteminin kütüklerle ilgili kısmı kütük sistemini
oluşturur. Kütükler soyut mantıksal varlık olduğundan onlara erişim, kütük adlarıyla
gerçekleştirilir.
Çeşitli İşletim Sistemlerinde kütüklerin adlandırılması için farklı kısıtlamalar vardır.
Çoğu kütükler iki kısımlı adı destekliyor. Birincisi kütüğün özel adı, ikinci kısım uzantısı.
􀂃 Linux’ta uzantıların sayısının sınır yoktur.
Örn : prog_adi.tar.gz

􀂃 Windows da .exe uzantılı olamayan dosya çalıştırılamaz.
Örn : prog_adi.exe

􀂃 Ms-DOS da büyük küçük harf ayrımı yoktur.
Örn : prog.exe ile PROG.exe aynı


􀂃 Unix de büyük küçük harf ayrımı vardır.
Örn : prog.exe
PROG.exe farklıdırlar.
Prog.exe

7.1. Kütük Yapılandırmaları
Kütükler çeşitli şekillerde yapılandırılabilir :
1. Bitler ardışıklığı şeklinde yapılanma: Erişim bit ardışıklığı ile yapılır. Bit sayısı çok
olduğundan erişim kolay değildir. Eski sistemlerde kullanılır. Arama işlemleri zordur ve
çok zaman gerektirir.

2. Kayıtlar ardışıklığı şeklinde yapılanma: Genelde kullanılan yapıdır. Kayıt ve alt
seviyeleri bitlerden oluşur. Verilere erişim kayıtlar üzere yapılır. Kütük ise sabit
uzunluklu kayıtlardan oluşur (80-128-132 karakter uzunluk).

3. Ağaç şeklinde yapılanma: Bu sistemler, DataBase machine türü sadece verilerle
uğraşmak için yapılır. Kütük, kayıtlar ağaç biçiminde yapılanır. Kayıtların aynı
olmayabilir, farklı olabilir. Her kayıtta kendi adı veya anahtarı ile erişim mümkündür.
Bu tür yapılar özel işletim sistemlerinde (veri tabanına yönelik sistemlerde) kullanılır.
Kayıtların yapılanmasında başlıca amaç, verilmiş anahtarla herhangi bir kayıta doğrudan
erişimi sağlamaktır.
Ağaç
Yapılanması
A B C
A1 A2 A3
A11 A22 A33

Kayıtların Yapısı : Sabit boyutlu ve değişken boyutlu kayıtlar vardır. Mantıksal kayıtlar
değişken boyutludur. Her bir kaydın anahtarı vardır. Anahtar üzerinde sıralama yapılır. Erişim
bu şekilde sağlanır. Kayıt adı ile erişilemez.
Kütük türleri : İşletim sistemleri, çeşitli kütük türlerini desteklemektedirler. Bunlar;
􀂃 Kullanıcı bilgilerini içeren kütükler
􀂃 Kütük sisteminin yapısını içeren kütükler
􀂃 Simge kütükleri (Ardışık giriş-çıkış aygıtlarında işlem yapmak için kullanılır. Yazıcı,
ağlar, terminaller. Bunlar, geçici olarak oluşturulurlar ve işlem bitikten sonra
silinirler).
􀂃 Blok kütükleri (Diskle işlem yapmak için kullanılır).

Kütüklere ardışık ve rast gele (doğrudan) erişim mümkündür. Ardışık erişimde gereken
veriye ulaşmak için 1.’den başlayarak tüm veriler okunmalıdır. Şimdiki sistemlerde her ikisi
de kullanılır. Genelde doğrudan erişim.

Her bir kütüğün adı ve içerdiği bilgilerin yanı sıra başka özellikleri de vardır. Sistemden
sisteme bu özellikler değişebilir. Genel özellikler şunlardır.
􀂃 Koruma
􀂃 Parola
􀂃 Kütüğü oluşturanın adı, özellikleri, oluşturulma tarihi
􀂃 Bayraklar (Geçici yada kalıcı kütük, sistem veya kullanıcı kütüğü olduğu, erişim
hakkında bilgiler bulunur).
􀂃 Kayıtın uzunluğu, boyutu
􀂃 Kütüğün son güncelleme tarihi
􀂃 Kütüğün şimdiki ve maksimum boyutu
Kütüğün okunması sırasında tüm kütük belleğe aktarılır (açma işlemi). İşlem bittikten
sonra kapanır ve diske gönderilir.